معرفی شهر مهاباد

مهاباد یكی از شهرهای بزرگ استان آذربایجانغربی می باشد. این شهر در جنوب استان و در دامنه رشته جبال لند شیخان كوهستانی و خوش آب و هوا قرار دارد. مهاباد شهری است كه در ساحل شرقی رودخانه مهاباد واقع شده است و امروز به خاطر قرار گرفتن در مركز تلاقی سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و كردستان از اهمیت خاصی برخوردار است. مهاباد در ابتدا آبادی كوچك و بی اهمیتی بوده است که در سال 1038 قمری و در اواخر حكومت شاه عباس صفوی، «بداق سلطان» حاكم وقت مكریان محل حاكمیت خود را به مهاباد انتقال داد و در اقدامات ماندگاری مهاباد را توسعه بخشید كه از جمله اقدامات او می توان به ساخت «مسجد سرخ یا مسجد سور، پل سرخ یا پردی سور» كه قدمت آن ها به 400 سال پیش برمی گردد اشاره كرد. 

در حال حاضر شهرستان مهاباد با 2592 كیلومتر مربع، 6/9 در صد از مساحت استان را داشته و از لحاظ وسعت در رتبه چهارم قرار دارد. این شهرستان دارای یك مركز شهری، دو بخش، 5 دهستان با 200 روستا می باشد كه از این تعداد 87 روستا در بخش مركزی و 113 روستا در بخش خلیفان می باشد. فاصله آن با مركز استان حدود 120 كیلومتر می باشد. جمعیت مهاباد ۱۸۷،۲۶۸ نفر در سال ۱۳۹۰ بوده است.

شهرستان مهاباد 257 مسجد دارد كه از این تعداد 72 مسجد در شهر و 185 مسجد در روستاها قرار دارد. در این شهرستان حدود 400 نفر روحانی و طلبه علوم دینی زندگی می كنند كه اكثر آنها در شهر سكونت دارند.

دراین شهر تصوف و شیوخیت نیز رواج دارد و شیوخ مورد احترام مردمند و هریك از آنان مریدان زیادی دارند. دراویش و صوفیان در خانقاه و تكیه های این شهر شب های پنجشنبه گردهم می آیند و به مراسم ذكر و ذاكری و دف نوازی می پردازند از جمله تکیه های معروف مهاباد می توان به تکیه «شیخ بابا» و تکیه «بابا خلیفه» اشاره نمود.

از لحاظ فرهنگی نیز از قدیم نام مهاباد به دارالعلما و شهر ادبا و شعرا مشهور بوده است. این شهر مركز پرورش نخبگانی چون بداق سلطان، علامه ابن ادم، ابن الرسول، ملا رسول ادیب، علامه ملامحمدی قزلجی، ملا عبدا... پیره باب، علامه استاد احمد ترجانی زاده، دكتر محمود ابراهیمی، دكتر سید كریم ایوبی، عبدالرحمن شرفكندی مشهور به هه ژار، محمد قاضی، شیخ بابا سعید برزنجی (صدرالسادات)، خالد حسامی ( هیدی )، ملا صالح حریق، مصباح الدیوان، عبدالرحمن ذبیحی، سید محمد امین شیخ الاسلامی مكری (هیمن)، علامه ملاعبدا... احمدیان و ده ها دانشمند، شاعر، نویسنده و ادیب دیگر بوده است. بعبارتی ساده مهاباد مركز علم و تجارت و تعامل بین قومیتهای مختلف بوده است، علامه شهید شهریكندی نیز اهل این شهر است او یكی از بزرگترین نویسندگان و مترجمان كشور و اولین شهید محراب استان آذربایجان غربی میباشد. علم و تجارت نیز از خصایص بارز مهابادیان است

علاقه مردم به مطبوعات و روزنامه ها نسبتا زیاد است و چندین نشریه ماهانه و هفته نامه در این منطقه منتشر می شود كه مجله مهاباد و هفته نامه های آراز و رصد از مهمترین آنهاست. روزانه بیش از 5200 جلد انواع روزنامه، مجله و ... در این شهر به فروش می رسد.

مردم این شهر به شعر و شاعری و فرهنگ و ادب و به موسیقی علاقه ی وافری دارند و وجود بیش از 30 گروه موسیقی و گروه های انجمن ادبی و انجمن شعر مبین این ادعاست.

در حال حاضر حدود 85% مردم این شهرستان باسوادند و اكثریت مردم این شهر تحصیلات عالیه دارند و این به علت استقرار واحد های دانشگاهی (آزاد اسلامی و پیام نور) در این شهر است. حدود 9000 نفر دانشجو در این شهر مشغول تحصیل هستند

اكثر ساكنان شهرستان مهاباد به كار كشاورزی، دامداری، تجارت، خدمات، و ... مشغولند. طی چند سال اخیر قاچاق نیز بعنوان یكی از مشاغل اصلی مردم این شهر مطرح شده است. در این شهر بنیانهای صنعتی بسیار ضعیف هستند و بهمین علت درصد بیكاران این شهر بسیار زیاد است. طبق آمار رسمی 14/3% مردم این شهر بیكارند. همچنین میزان سرمایه گذاری مردم این شهر در طرحهای دولتی نیز در سطح استان آذربایجانغربی از همه شهرهای دیگر كمتر است. به گفته رئیس اداره كار و امور اجتماعی شهرستان مهاباد تعداد 18946 نفر با مدرك تحصیلی دیپلم و بالاتر در اداره كار این شهرستان جهت كاریابی ثبت نام كرده اند.

نكته مهم آن است كه اكثر بیكاران را افرادی با تحصیلات عالیه تشكیل می دهند بطوریكه در سال 1385 حدود 20 نفر با مدرك دكتری، 110 نفر با مدرك فوق لیسانس، 2000 نفر با مدرك لیسانس و بقیه با مدرك دیپلم و فوق دیپلم رسماً در اداره كار شهرستان مهاباد تقاضای كار نموده اند. 
 
این در حالیست كه بازارچه ی فروش البسه ی دست دوم خارجی (تاناكورا) و بازارچه ی فروش لوازم لوكس (بازارچه ی مكریان) حدود 1000 شغل در این شهر ایجاد كرده است. 

نرخ مهاجرت روستائیان به شهر بسیار بالاست و البته مهاجرت از سایر شهرهای كردنشین به این شهر هم زیاد شده است و این در حالی است كه بخش كشاورزی نتوانسته در ایجاد
اشتغال صنعتی مؤثر باشد.

بر اساس آمار سال 1385 كارگاههای صنعتی بالای ده نفر كارگر در سطح استان 486 واحد صنعتی می باشد كه 2/5 درصد كل كشور است، البته ارزش افزوده حاصل از بازدهی نیروی انسانی در بخش صنعت استان و در این منطقه در مقایسه با كشور فقط 9% و خیلی پایین می باشد.

مهاباد در میان شهرهای استان به عنوان یک شهر کاملا توریستی و با جذابیت های فراوان شناخته شده است و در ایام تعطیل به خصوص در فصل بهار و تابستان، سیل عظیم مسافران از شهرهای اطراف به سمت این شهر سرازیر می شود.

   مهاباد دارای مردمی بسیار با فرهنگ و خون گرم است که از حضور گردشگران استقبال خوبی می کنند.

   سد مهاباد و رودخانه آن، پارک ملت و بازار اجناس خارجی از جمله مراکز تفریحی و دیدنی شهر به حساب آمده و علاوه بر آن وجود غار دیدنی سهولان و دخمه سنگی فقره قا در نزدیکی این شهر نیز امتیاز ی برای جذب گردشگر می باشد.